Lý do khiến sứ giữ được độ ổn định về mặt hóa học là nhờ nền tảng đất sét caolin và nhiệt độ nung cực cao trên 1300 độ C. Điều này tạo ra một bề mặt về cơ bản không phản ứng với các thành phần hữu cơ trong trà. Các kim loại thông thường hoặc gốm sứ giá rẻ đơn giản là không phù hợp cho mục đích này. Chúng cho phép các polyphenol tinh tế có trong trà xanh và trà trắng bị oxy hóa, làm mất đi toàn bộ những hương vị hoa cỏ và tươi mát mà người ta yêu thích. Một nghiên cứu gần đây của Hiệp hội Pha trà năm 2023 cũng phát hiện điều thú vị: khi thử nghiệm trên các vật liệu khác nhau, trà pha bằng cốc kim loại có vị kim loại sót lại nhiều hơn gần một nửa so với khi dùng cốc sứ. Điều này tạo nên sự khác biệt rõ rệt đối với những ai trân trọng trà chất lượng cao mà không muốn bị lẫn các mùi vị kỳ lạ.
Sứ với men thủy tinh về cơ bản loại bỏ những lỗ nhỏ li ti nơi các chất tanin và dầu thường bám lại, do đó hương vị không bị pha trộn khi chuyển giữa các loại trà khác nhau. Điều này rất quan trọng đối với những người yêu thích việc thay đổi liên tục giữa pu-erh, ô long và nhiều loại hỗn hợp thảo mộc trong ngày. Một nghiên cứu công bố năm ngoái về vật liệu dùng cho đồ uống đã chỉ ra rằng những bề mặt trơn láng này giữ được khoảng 97% hương vị ban đầu ngay cả sau nhiều lần sử dụng. Con số này khá ấn tượng so với đồ gốm thông thường, chỉ duy trì khoảng 63% độ lưu hương theo cùng nghiên cứu.
Các vật liệu phản ứng làm thay đổi hóa học của trà ở cấp độ phân tử:
Độ pH trung tính của sứ (6,5–7,0) giúp duy trì sự cân bằng tự nhiên của trà, điều quan trọng để làm nổi bật những sắc thái tinh tế như hương bergamot trong trà Earl Grey hay các nốt cam chanh trong trà Darjeeling.
Sứ thực hiện rất tốt việc giữ nhiệt độ ổn định, điều này cực kỳ quan trọng khi muốn chiết xuất trọn vẹn các hương vị từ lá trà. Vật liệu này không dẫn nhiệt quá nhanh, do đó nhiệt được phân bố đều mà không bị giảm đột ngột, tránh làm ảnh hưởng đến quá trình pha chế. Theo phần lớn chuyên gia khuyến nghị, trà xanh và trà trắng đòi hỏi kiểm soát nhiệt độ cẩn thận ở mức khoảng 71 đến 82 độ C. Ngay cả sự chênh lệch 10 độ cũng tạo ra tác động lớn đến tách trà thành phẩm. Nhiệt độ quá cao sẽ khiến các hợp chất tanin đắng chiếm ưu thế, còn nếu quá thấp thì những nốt hương hoa tinh tế sẽ biến mất. Vì vậy, những người yêu trà nghiêm túc thường chọn ấm trà bằng sứ khi muốn pha một tách trà hoàn hảo.
Bản chất đặc chắc, giống như thủy tinh của sứ giúp vật liệu này giữ nhiệt rất tốt, giảm thiểu sự mất nhiệt so với các loại đồ gốm thông thường. Nhờ đặc tính này, những người pha trà ô long và trà đen thấy rằng họ có thể để lá trà ngâm lâu hơn trong ấm trước khi cần đun lại nước, từ đó giúp phát triển hương vị phức tạp theo thời gian. Nhiều bậc thầy trà truyền thống trong nghệ thuật Gongfu cha thường làm ấm ấm trà bằng sứ ngay từ đầu, đưa ấm lên khoảng 140 độ F. Bước đơn giản này giúp duy trì nhiệt độ pha ổn định ngay từ lúc bắt đầu, một yếu tố rất quan trọng để tận dụng tối đa các loại trà lá rời chất lượng cao.
Các catechin trong trà xanh bắt đầu phân hủy khi nước quá nóng, khoảng từ 175 độ Fahrenheit trở lên. Trà trắng thường có vị ngọt hơn khi pha ở nhiệt độ thấp, khoảng từ 160 đến 170 độ là phù hợp để làm nổi bật hương vị giống mật ong. Ấm trà bằng sứ có thành ngăn cản sự thoát nhiệt nhiều hơn so với thủy tinh, giúp duy trì nước trong khoảng nhiệt độ tối ưu lâu hơn khoảng một nửa thời gian. Một số thử nghiệm cho thấy việc giữ nhiệt độ ổn định thực tế làm giảm độ đắng của sencha khoảng một phần ba, đồng thời làm tăng vị ngọt tự nhiên trong trà Kim Châm gần gấp đôi so với khi dùng ấm đất thông thường. Điều này quan trọng vì đa số mọi người thích trà có vị ngon, chứ không chỉ đơn thuần là pha đúng kỹ thuật.
Sứ không phản ứng với những gì đựng bên trong, nên các phân tử hương thơm tinh tế sẽ giữ được nguyên vẹn lâu hơn. Đó là lý do tại sao hình dạng của chiếc cốc thực sự quan trọng khi uống một loại trà có mùi thơm như trà ô long. Theo nghiên cứu công bố năm ngoái, những chiếc cốc có hình dáng giống hoa tulip thực sự làm tăng cường hương hoa lên khoảng 22% so với các cốc tròn thông thường. Kiểu dáng cong hướng vào trong của những chiếc cốc này tạo thành một dạng bẫy hương, dẫn các làn hơi thơm dễ chịu của trà trực tiếp lên đúng vị trí mà chúng ta ngửi tốt nhất. Một số thử nghiệm thậm chí cho thấy người dùng cảm nhận hương vị mạnh hơn khoảng hơn 30% khi sử dụng những kiểu dáng đặc biệt này. Ngược lại, các cốc có góc cạnh chỉ để hương thơm thoát ra khắp nơi, khiến tổng thể mùi trở nên kém tập trung và giảm độ đậm đà.
Thiết kế tròn cũng phù hợp với các nguyên tắc thần kinh ẩm thực: các đường cong mượt mà vô thức làm tăng cảm nhận độ ngọt, trong khi các góc nhọn làm nổi bật vị đắng. Đối với trà Ngân châm lài, đường kính vành 6 cm tối ưu hóa sự cân bằng giữa khuếch tán hương thơm và giữ nhiệt.
Vành mỏng, được uốn cuộn (1–2 mm) giảm lực cản ở môi, cho phép dòng chất lỏng chảy đều qua các đầu mút vị giác, giúp cảm nhận hương vị cân bằng. Vành dày hơn sẽ làm giảm nhẹ độ chua, với kết quả nếm thử cho thấy mức độ chua cảm nhận giảm 19% đối với các loại trà pha từ hoa dâm bụt khi dùng cốc sứ có vành rộng.
Các gaiwan truyền thống ưu tiên giữ hương thơm với dạng hình bát có nắp – lý tưởng cho các loại oolong cuộn chặt cần pha nhiều lần. Các tách kiểu phương Tây thích hợp hơn cho việc khuếch tán hương thơm rộng, phù hợp với các loại trà đen mạnh. Phân tích cảm quan cho thấy gaiwan giữ được nhiều hơn 40% terpene trong quá trình ngâm so với các dụng cụ hở miệng, tối đa hóa hiệu suất hương thơm.
Độ đặc cao hơn của sứ (2,5–2,7 g/cm³ so với 1,8–2,3 g/cm³ của gốm) tạo thành lớp ngăn hoàn toàn không thấm, loại bỏ khả năng hấp thụ vị còn sót lại – một lợi thế lớn đã được nghiên cứu khoa học vật liệu xác nhận. Các điểm khác biệt chính bao gồm:
| Bất động sản | Đồ sứ | Gốm |
|---|---|---|
| Kháng sốc nhiệt | Chịu được chênh lệch nhiệt độ trên 300°C | Nứt ở chênh lệch nhiệt độ trên 150°C |
| Phản ứng bề mặt | trung tính pH (6,5–7,5) | Xu hướng kiềm (7,5–8,5) |
| Giữ vị | 0% vị còn lại | 15% hấp thụ hương vị* |
*Dựa trên phân tích của Phòng thí nghiệm Hóa học Trà 2023 sau 50 chu kỳ pha trà
Lớp men thủy tinh hóa của đồ sứ ngăn chặn sự rò rỉ khoáng chất có thể gây ra các mùi vị lạ, đặc biệt quan trọng đối với trà xanh nơi lượng canxi nhỏ làm tăng vị đắng. Các bậc thầy trà cho biết độ rõ ràng về hương vị khi dùng đồ sứ cao hơn 78% so với gốm (Hiệp hội Trà Toàn cầu, 2024).
Trong khi những chiếc nồi trà bằng kính cho phép người ta nhìn thấy lá khi nó sấu, chúng thực sự nguội lại nhanh hơn 40% so với những chiếc nồi bằng sứ, điều này làm ảnh hưởng đến hương vị của nồi. Khi làm trà đen trong ly, nó giảm xuống dưới điểm ngọt ngào cho nhiệt độ khoảng 2 phút sớm hơn, làm cho nó quá dễ dàng để vượt quá. Một điều đáng chú ý khác là vì thủy tinh không hấp thụ bất cứ thứ gì, trà có hương vị cam có xu hướng có vị axit hơn dự định. Điều này ảnh hưởng đến tổng thể hương vị khá nhiều. Một nghiên cứu gần đây từ năm 2024 đã xem xét chính xác vấn đề này, đặc biệt kiểm tra hương vị bergamot mạnh mẽ trong các vật liệu khác nhau, và thấy những hiệu ứng tương tự xảy ra một cách nhất quán.
Hóa chất trung tính của đồ sứ thực sự làm nổi bật những khía cạnh khác nhau của các loại trà khác nhau. Những cốc celadon mỏng giữ nhiệt độ dưới khoảng 175 độ F, giúp bảo tồn chất lượng tinh tế, giống mật ong của trà trắng. Vỏ sứ xương dày hơn có thể chịu được nhiệt độ nóng hơn từ 195 đến 205 độ C, hoàn hảo để chiết xuất hương vị táo bạo từ trà đen. Vật sứ không sơn hấp thụ chỉ khoảng nửa phần trăm nước, vì vậy không có sự trộn lẫn hương vị giữa các loại bia. Mặt khác, đồ đá có xu hướng hấp thụ 3 đến 5 phần trăm độ ẩm, dẫn đến sự chuyển đổi hương vị không mong muốn. Một số phát hiện thú vị từ các nghiên cứu gần đây cho thấy những cạnh góc 120 độ trên một số cốc trà thực sự làm tăng nồng độ mùi hoa trong ô long khoảng 23 phần trăm so với các cốc thẳng. Có lý do tại sao nhiều người thích trà thích những thiết kế chuyên biệt này.
Các nghệ nhân ngày nay làm ra các bộ đồ sứ thực sự phù hợp với các loại pha trà khác nhau. Hãy nghĩ về những cái ly 60ml lấy cảm hứng từ Gaiwans để uống Dan Cong oolong, hoặc những cái lớn hơn 150ml hình thùng hoàn hảo cho Shou Pu-erh. Một số nhà sản xuất thậm chí còn chế tạo các bộ sạc chai xanh hoa nhài đặc biệt có tường hai để giữ nhiệt độ khoảng 70 độ C trong khoảng tám phút. Nó thực sự tốt hơn khoảng 19% so với ly bình thường khi giữ nhiệt. Điều làm cho những mảnh này nổi bật là cách chúng pha trộn các kỹ thuật gốm sứ cũ với những thứ khoa học vật liệu mới, giúp những người yêu trà có được đúng loại trà mỗi khi đổ.
EN
